Τρίτη 17 Μαρτίου 2015

Αδαμάντιος Κοραής

Αδαμάντιος Κοραής

(27/4/1748 – 6/4/1833)

Ο Αδαμάντιος Κοραής γεννήθηκε στη Σμύρνη και η οικογένειά του καταγόταν από τη Χίο. Μεγάλωσε σε περιβάλλον λογίων και αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή επί διευθύνσεως του Ιερόθεου Δενδρινού. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την εκμάθηση ευρωπαϊκών γλωσσών.
Το 1772 έφυγε για το Άμστερνταμ, τυπικά για να εργαστεί στις επιχειρήσεις του εμπόρου Στάθη Θωμά, ουσιαστικά όμως για να διευρύνει τους πνευματικούς και κοινωνικούς του ορίζοντες. Δέκα χρόνια αργότερα κατόρθωσε παρά τις αρχικές αντιρρήσεις της οικογένειάς του να φύγει στο Μομπελιέ της Γαλλίας για σπουδές ιατρικής (τις οποίες ολοκλήρωσε το 1787, οπότε αναγορεύτηκε διδάκτωρ). Εκεί μυήθηκε στο πνεύμα του γαλλικού Διαφωτισμού και αφοσιώθηκε στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής και της λατινικής γραμματείας.
Η δύσκολη οικονομική κατάσταση που αντιμετώπισε μετά το θάνατο των γονιών του ένα χρόνο αργότερα, τον ανάγκασε να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη μετάφραση. Από το 1788 και ως το τέλος της ζωής του έζησε στο Παρίσι και έζησε από κοντά τη Γαλλική Επανάσταση, τα γεγονότα της οποίας επηρέασαν καθοριστικά τη σκέψη του. Μέλος της Εταιρείας των Παρατηρητών του Ανθρώπου, ανέπτυξε φιλογαλλική δράση, μετέφρασε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και άλλα φιλελεύθερα νομικά και πολιτικά κείμενα. Το ενδιαφέρον του για την πολιτική κατάσταση στο νέο ελληνικό κράτος, αν και από απόσταση, τον συντρόφεψε ως τα τελευταία χρόνια του, οπότε τήρησε πολεμική στάση έναντι της διακυβέρνησης του Καποδίστρια. Παράλληλα ο Κοραής εξελίχθηκε σε κεντρική μορφή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, εμβαθύνοντας περισσότερο στις φιλολογικές και γλωσσολογικές μελέτες και διευρύνοντας τον κύκλο των γνωριμιών του με γάλλους και έλληνες ομογενείς. Στις αρχές του 19ου αιώνα οδηγήθηκε σταδιακά στη διαμόρφωση μιας θεωρίας για το νεοελληνικό γλωσσικό ζήτημα, γνωστής ως θεωρία της «μέσης οδού», η οποία αποτέλεσε σημείο αναφοράς και είχε ποικίλες επιπτώσεις στη μετέπειτα εξέλιξη της νεοελληνικής γλώσσας και γραμματείας. Αποτέλεσμα συνειδητής και εκ των έξω επέμβασης στη φυσική λειτουργία της γλώσσας, η «καθαρεύουσα» του Κοραή χαρακτηρίζεται θεμελιακά από τον τεχνητό χαρακτήρα της και ο ρόλος της στη λύση του μακρόχρονου ελληνικού γλωσσικού ζητήματος υπήρξε μάλλον ανασταλτικός παρά βοηθητικός. Στο χώρο της λογοτεχνίας τοποθετείται με το όψιμο αφηγηματικού χαρακτήρα κείμενό του Ο Παπατρέχας, τυπικό δείγμα απόπειρας συγγραφής με διδακτικό διαφωτιστικό στόχο. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αδαμάντιου Κοραή βλ. Κεχαγιόγλου Δημήτρης, «Αδαμάντιος Κοραής», Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΒ΄,2, σ.80-96. Αθήνα, Σοκόλης, 1999.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
• Βαλέτας Γιάννης (επιμέλεια), Αδαμαντίου Κοραή Άπαντα, τ.Α΄-Δ΄. Αθήνα, Δωρικός, 1964-1965.
• Βέης Ν.Α. (επιμέλεια), Κοραή, Εκλεκτές σελίδες. Αθήνα, Παπαδημητρίου, 1951 (στη σειρά 100 Αθάνατα Έργα, αρ.5).
• Γκίνης Δ.Σ., Τα ανώνυμα έργα του Κοραή. Βιβλιογραφικό δοκίμιο. Αθήνα, 1948.
• Δημαράς Κ.Θ., Ο Κοραής και η εποχή του. Αθήνα, Αετός, 1953 (στη σειρά Βασική Βιβλιοθήκη, αρ.9).
• Δημαράς Κ.Θ. (επιμ.), Αδαμαντίου Κοραή. Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και η Αυτοβιογραφία του, τ.1. Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ., 1984.
• Ηλιού Φίλιππος (επιμέλεια), Άσμα πολεμιστήριον. Ανώνυμο έργο του Κοραή. Αθήνα, 1982.
• Κάσδαγλης Εμμανουήλ Χ. (επιμ.), Αδαμαντίου Κοραή. Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, τ.3. Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ., 1995.
• Κεχαγιόγλου Δημήτρης, «Αδαμάντιος Κοραής», Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΒ΄,2, σ.80-96. Αθήνα, Σοκόλης, 1999.
• Μουλλάς Παναγιώτης, «Ο Κοραής και ο αυτοσχέδιος κριτικός στοχασμός του», Μολυβδοκονδυλοπελεκητής3, 1991, σ.125-137.
Αφιερώματα περιοδικών
• Διαβάζω82, 30/11/1983.
• ΕστίαΙΕ΄, 1883, αρ.378.
• Ελληνικά6, 1933.
• Νέα Εστία114, Χριστούγεννα 1983, αρ.1355.
• Χιακά Χρονικά15, 1983.

Εργογραφία
(επιλογή) 1
• Άσμα πολεμιστήριον των εν Αιγύπτω περί ελευθερίας μαχομένων Γραικών. Παρίσι, 1800.
• Σάλπισμα πολεμιστήριο. Παρίσι, 1801 (και επαυξημένη έκδοση, Παρίσι, 1821).
• Ομήρου Ιλιάδος, ραψ. Α΄-Δ΄. Παρίσι, 1811-1820 (στα Προλεγόμενα συμπεριλαμβάνεται και ο Παπατρέχας). 1. Καταγράφονται μόνο ο Παπατρέχας για τις λογοτεχνικές του αξιώσεις και τα πολεμικά άσματα. Για αναλυτικά εργογραφικά στοιχεία του Αδαμάντιου Κοραή βλ.

Επιπλέον Πληροφορίες

Χειρόγραφα του λογοτέχνη υπάρχουν στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.)

ΠΗΓΗ: 
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ: 
VIDEOS: 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου